HERB SZLACHECKI
HERB [niemieckie], ustalone według określonych reguł oznaki osób, rodzin, korporacji, miast, państw. Podstawą tworzenia herbów stały się znaki umieszczane na barwionych chorągwiach, a od początku XII wieku także na różnych częściach uzbrojenia, pozwalające odróżnić oddziały i pojedynczych rycerzy; znane w XII wieku (najstarsze herby w Anglii z 1136-38, na kontynencie europejskim z 1143-44), od połowy XIII wieku dziedziczne. W Polsce na kształtowanie się herbów, oprócz wzorów zachodnioeuropejskich, duży wpływ miały rodzime znaki własnościowo-rozpoznawcze na pieczęciach; w XIII-XIV wieku znaki przybrały postać herbów i stały się dziedziczne; przyjęte przez rycerstwo były symbolem jego uprzywilejowanego stanowego charakteru; herby państwowe zwykle brały początek z herbu panującego; głównie elementami herbów są tarcza z godłem, a w herbach szlacheckich także hełm z klejnotem, barwione tak zwanym tynkturami (heraldyczne barwy). W heraldyce polskiej najliczniejszą grupę stanowią herby wywodzące się ze znaków rozpoznawczych, które z czasem przybrały kształty przedmiotów heraldycznych, umieszczonych w polach tarcz (tak zwane herby mówiące); właściwe tylko heraldyce polskiej są znamiona słuchowe (zawołanie); badaniem herbów zajmuje się heraldyka.

Tekst jest przepisany z encyklopedii PWN.

HERALDYKA [niem.]
Nauka pomocnicza historii badająca początki, rozwój, znaczenie prawne oraz zasady kształtowania plastycznego herbów; herb zrodziła się z powstałej pod koniec XII wieku praktyczne potrzeby opisywania i rysowania herbów oraz czuwania nad ich poprawnością; herb ma 2 zasadnicze działy: historycy, zajmujący się badaniem początków, rozwojem i znaczeniem prawnym herbów (wiedza heraldyczna), i praktyczny, pozwalający poznać zasady tworzenia i prawidła stylowej ornamentacji herbów (sztuka heraldyczna); pierwsze teoretyczny rozważania nad herbem podjął B. de Saxoferrato (Tractatus de insigniis et armis, XIV wieku); dopiero w XIX wieku sformułowano naukowe podstawy heraldyki; w Polsce duże zasługi w zakresie badań heraldycznych położyli: u schyłku XIX wieku - F. Piekosiński i A. Małecki, w XX wieku. - W. Semkowicz, S.K. Kuczyński.

Tekst jest przepisany z encyklopedii PWN.

HERALDYCZNE BARWY

Barwy (zwane tynkturami) znajdujące się na herbach; rozpowszechniły się 4 zasadnicze barwy herbów: czerwona, błękitna, zielona, czarna; stosowano też 2 metale - złoto i srebro, zastępowane barwami żółtą i białą; w polskich herbach szlacheckich dominowały: czerwień i srebro - barwy godła państwowego.

Tekst jest przepisany z encyklopedii PWN.